Gmina Lipnica: Parafia św. Marcina z Tours w Borzyszkowach

Pierwsza wzmianka o istnieniu tej parafii pochodzi z 1352 roku, ale pierwszy opis kościoła dopiero z 1653 roku. W tym czasie w Borzyszkowach istniała szkoła parafialna, a nauczyciel Grzegorz Rakowicz, był jednocześnie organistą.
Z zapisków zachowanych w archiwum parafialnym dowiadujemy się o wielkim pożarze w Borzyszkowach, dokładnie 17 maja 1721 roku. Spaliła się wówczas niemal cała wioska oraz kościół wraz z zabudowaniami plebańskimi. Nowy kościół – stojący do dziś – poświęcono w 1723 roku, a prace wykończeniowe trwały do 1726 roku. Postawił go, podobnie jak w pobliskim Brzeźnie Szlacheckim, ksiądz proboszcz Wojciech Klekner.
W latach 1751–1772 proboszczem był ks. Jan Gotfryd Bork z Gdańska. Był znanym historiografem Pomorza Gdańskiego. Założył on w parafii borzyszkowskiej Arcybractwo Różańcowe, z którym wiąże się odprawiany do dziś odpust bracki Najświętszej Maryi Panny Różańcowej – zawsze w pierwszą niedzielę października.
Borzyszkowy są jedyną parafią w dawnej diecezji chełmińskiej, która została obłożona interdyktem miejscowym, w wyniku czego od września 1922 do sierpnia 1923 roku nie wolno było odprawiać mszy świętych w kościele ani sprawować sakramentów świętych.
Po interdykcie rządy w parafii powierzono ks. Leonowi Tychnowskiemu (1923-1932). Za jego czasów w Borzyszkowach powstało 22 lutego 1925 roku Towarzystwo Powstańców i Wojaków, pod nazwą: "Wolność". Sztandar tego Towarzystwa zachował się szczęśliwie do dziś, przed dwoma laty został poddany renowacji.
Parafia była kiedyś obszarowo i liczebnie większa niż dziś. Od Borzyszków odłączono najpierw Brzeźno Szlacheckie – w 1901 roku, potem Borowy Młyn – w 1913 roku, a w końcu Zapceń – w 1930 roku oraz Lipnicę – w 1992 roku.
Zabytkowy kościół jest prawdziwą perełką. Jako doskonale zachowany zabytek wysokiej klasy wymienia się go w większości przewodników turystycznych po Pomorzu.
Znajdują się w nim tak wartościowe zabytki jak główny ołtarz klasycystyczny z przełomu XVIII i XIX wieku. Jest też obraz Chrystusa na krzyżu z XIX wieku, odnowiony przez Antoniego Rochowicza w 1971 roku i barokowa rzeźba św. Andrzeja z pierwszej ćwierci XVIII wieku.
Kilka lat temu kościół w Borzyszkowach otrzymał też zaszczytny tytuł Zabytku Zadbanego. Wyróżnienie to przyznawane jest przez Ministerstwo Kultury i Sztuki.

Z księdzem Ryszardem Górnym rozmawia Marcin Pacyno
Skąd ksiądz pochodzi?
Urodziłem się w Piecach koło Zblewa i potem z rodzicami przeprowadziłem się do Torunia. Swoje kapłaństwo rozpocząłem w Warszawie, gdzie przyjąłem święcenia kapłańskie z rąk biskupa Tadeusza Niziołka.
Gdzie poprzednio ksiądz prowadził posługę duszpasterską?
Byłem w parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Skorzewie koło Kościerzyny i stamtąd przyszedłem do Borzyszków.
Jakie cele stawia sobie nowy proboszcz w Borzyszkowach?
Mam plany przede wszystkim duchowe. Jeśli chodzi o rzeczy przyziemne, to moim celem jest zagospodarowanie terenu i budowa drogi krzyżowej wokół kościoła. Głównie dlatego, że w naszej parafii jednym z najważniejszych odpustów jest odpust Matki Bożej Różańcowej. Są bractwa różańcowe, ale chciałbym je trochę zreformować. Przede wszystkim tak, aby zachęcić więcej wiernych. Jak na razie jest to 15 osób, a chciałbym aby było ich przynajmniej 20. Moje działania będą ukierunkowane przede wszystkim na duchowość, bo zadaniem księdza jest nauczyć ludzi modlitwy i dbać o zbawienie dusz.

Dotychczasowi księża proboszczowie:
Wojciech Klekner - +1751
Jan Gottfryd Bork - 1751-1772
Szymon Pluto Prądzyński - 1772-1802
Tomasz Gielawski - 1802-1805
Kazimierz Gierszwski - 1805-1828
Marian Riebschlaeger - 1828-1845
Paweł Hillar - 1845-1854
Józef Sartowski - 1854-1855
Franciszek Dekowski - 1855-1862
Jan Sucharski - 1862-1907
Albin Kroplewski - 1907-1912
Leon Reimer - 1912-1921
Emil Sowiński - 1921-1922
Leon Tychnowski 1923-1932
Stefan Piesik - 1932-1936
Sylwester Felchner - 1936-1969
Kazimierz Repke - 1969-1995
Jan Flisikowski 1995 - 2009
Ryszard Górny - 2009 - ???

Uroczystości odpustowe związane z Kościołem Parafialnym w Borzyszkowach:
Matki Bożej Różańcowej „odpust bracki od 1751 roku” pierwsza niedziela października
Świętego Marcina z Tours, biskupa - główna Uroczystość 11 listopada

Uroczystość związana z Kościołem Filialnym w Łąkiem:
Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 15 sierpnia

Kalendarium nabożeństw
Kościół Parafialny p.w. Św. Marcina w Borzyszkowach
Dni powszednie; godz. 8.00 lub 17.00
środa; Nowenna do Matki Bożej Nieustającej Pomocy - godz. 17.00
Niedziele i święta; godz. 7.30 i 10.30
Święta zniesione; godz. 10.00 i 18.30
Kościół filialny p.w. Wniebowzięcia N.M.P. w Łąkiem;
Niedziele i święta; godz. 9.00
Święta zniesione; godz. 17.00
Pierwszy czwartek miesiąca; godz. 16.00

Spowiedź święta
Kościół Parafialny:
15 minut przed każdą Mszą świętą
Pierwszy piątek miesiąca; godz. 15.30-17.00

Kościół filialny:
15 minut przed każdą Mszą świętą
przed pierwszym piątkiem miesiąca tj. w pierwszy czwartek; godz. 15.00-16.00